Exhortación a la obediencia
1 Hijo mío, no te olvides de mi ley;
guarda en tu corazón mis mandamientos.
2 Ellos prolongarán los años de tu vida
y te traerán abundante paz.
3 No te apartes de la misericordia y la verdad;
átalas alrededor de tu cuello,
escríbelas en la tabla de tu corazón.
4 Así contarás con el favor de Dios,
y con una buena opinión ante los hombres.
5 Confía en el Señor de todo corazón,
y no te apoyes en tu propia prudencia.
6 Reconócelo en todos tus caminos,
y él enderezará tus sendas.
7 No seas sabio en tu propia opinión;
teme al Señor y apártate del mal.
8 Él será la medicina de tu cuerpo;
¡infundirá alivio a tus huesos!
9 Honra al Señor con tus bienes
y con las primicias de tus cosechas.
10 Tus graneros se saturarán de trigo,
y tus lagares rebosarán de vino.
11 Hijo mío, no desdeñes la corrección del Señor;
no te sientas mal cuando te reprenda.
12 El Señor corrige al que ama
como lo hace el padre con su hijo amado.
13 ¡Dichoso el que halla la sabiduría
y se encuentra con la inteligencia!
14 ¡Son más provechosas que la plata!
¡Sus frutos son más valiosos que el oro refinado!
15 Son de más valor que las piedras preciosas;
lo más deseable no es comparable a ellas.
16 Con la mano derecha ofrece una larga vida,
y con la izquierda ofrece riquezas y honra.
17 Sus caminos son un deleite,
y en todas sus veredas hay paz.
18 La sabiduría es un árbol de vida
para los que echan mano de ella;
¡dichosos los que no la sueltan!
19 Con sabiduría, el Señor fundó la tierra;
con inteligencia, el Señor afirmó los cielos.
20 Con su sapiencia se abrieron los abismos,
y destilaron las nubes su rocío.
21 Hijo mío, preserva la ley y el consejo;
nunca pierdas esto de vista.
22 Estos infundirán vida a tu alma
y adornarán tu cuello.
23 Así podrás andar confiado en tu camino,
y nunca tus pies tropezarán.
24 No tendrás temor cuando te acuestes;
te acostarás y tendrás gratos sueños.
25 No temerás que de repente te asalten
las calamidades que merecen los impíos.
26 El Señor te infundirá confianza,
y evitará que tus pies queden atrapados.
27 No te niegues a hacer los favores debidos,
cuando en tu mano esté el hacerlos.
28 Si hoy puedes ayudar a tu prójimo,
no pospongas la ayuda para mañana.
29 No hagas planes malvados contra tu prójimo;
es tu prójimo y vive confiando en ti.
30 No entables sin motivo pleitos contra nadie,
mucho menos si no te han agraviado.
31 No envidies a la gente violenta,
ni escojas ninguno de sus caminos,
32 porque al Señor le repugnan los perversos,
pero es amigo de los hombres honrados.
33 Sobre la casa de los malvados
recae la maldición del Señor;
sobre la habitación de los justos
permanece su bendición.
34 El Señor se burla de los burlones,
pero brinda su favor a los humildes.
35 La herencia de los sabios es la honra;
la de los necios, la deshonra.
Mądrość i zawierzenie Bogu
1 Mój synu, nie zapominaj mojej nauki,
zachowuj w sercu moje nakazy,
2 bo przyniosą ci
wiele dni i lat życia i dobrobyt.
3 Dobroć i prawda niech cię nie opuszczają,
zawiąż je sobie na szyi,
zapisz je na tablicy swojego serca,
4 a znajdziesz łaskę i zrozumienie
w oczach Boga i ludzi.
5 Zaufaj Panu z całego serca,
nie polegaj na swoim rozsądku.
6 Rozpoznawaj Go na wszystkich swoich drogach,
a On będzie prostował twoje ścieżki.
7 Nie uważaj się za mądrego,
bój się Pana i unikaj zła.
8 Będzie to zdrowiem dla twojego ciała
i pokrzepieniem dla twoich kości.
9 Czcij Pana tym, co posiadasz
i pierwocinami wszystkich swoich plonów,
10 a twoje spichlerze będą wypełnione obficie
i w tłoczniach moszcz będzie się przelewał.
11 Nie gardź, mój synu, karceniem Pana,
nie odrzucaj Jego napomnień.
12 Pan bowiem karci tego, kogo kocha,
jak ojciec swego umiłowanego syna.
Mądrość daje szczęście
13 Szczęśliwy człowiek, który znalazł mądrość
i osiągnął zrozumienie,
14 bo daje ona dochód lepszy niż srebro,
zysk cenniejszy niż złoto.
15 Jest droższa od pereł,
żadne twoje pragnienie jej nie dorówna.
16 W prawej ręce ma długie życie,
w lewej bogactwo i chwałę.
17 Jej drogi są drogami przyjemności,
wszystkie jej ścieżki zapewniają pokój.
18 Jest drzewem życia dla tych, którzy się jej uchwycili,
ci, którzy się jej trzymają, są szczęśliwi.
19 Pan mądrością utwierdził ziemię,
niebiosa umocnił rozumem.
20 Dzięki Jego wiedzy rozwarły się odmęty,
chmury spuszczają rosę.
Pan otacza opieką mądrych
21 Mój synu, niech nie znikną z twoich oczu
rozsądek i roztropność – zachowaj je.
22 Będą życiem dla ciebie,
ozdobą twojej szyi.
23 Wtedy pójdziesz bezpiecznie swoją drogą
i się nie potkniesz.
24 Gdy się położysz, nie będziesz się bał,
zaśniesz i twój sen będzie spokojny.
25 Nie bój się niespodziewanego przerażenia
ani zagłady, która przychodzi na niegodziwych,
26 bo Pan będzie przy tobie
i ustrzeże twoją nogę od sideł.
Miłość bliźniego
27 Nie odmawiaj dobra temu, komu się należy,
jeśli jesteś w stanie to uczynić.
28 Jeśli coś masz, nie mów swojemu bliźniemu:
Idź i wróć, a dam ci to jutro.
29 Nie knuj przeciwko swojemu bliźniemu,
który darzy cię zaufaniem.
30 Nie spieraj się z człowiekiem wówczas,
gdy nie wyrządził ci zła.
31 Nie zazdrość człowiekowi gwałtownemu
i nie wybieraj żadnej z jego dróg,
32 bo Pan brzydzi się przewrotnym,
a otacza się prawymi.
33 Przekleństwo Pana nad domem niegodziwego
– mieszkanie sprawiedliwych błogosławi.
34 Z szyderców On szydzi,
pokornym okazuje łaskę.
35 Mądrzy otrzymają chwałę,
głupcy okryją się hańbą.