Ostrzeżenie przed poręczeniem
1 Synu mój! Jeżeli ręczyłeś za swego bliźniego,
jeżeli dałeś porękę obcemu,
2 Jeżeli związany jesteś przez słowa swoich ust,
schwytany przez własną mowę,
3 Uczyń to, synu mój, abyś znowu był wolny,
gdyż jesteś w ręku swego bliźniego!
Idź spiesznie i nalegaj na swego bliźniego,
4 Nie daj zasnąć swoim oczom i nie pozwól,
aby się zdrzemnęły twoje powieki!
5 Wyrwij się jak gazela z sieci
i jak ptak z ręki ptasznika,
Napiętnowanie lenistwa
6 Idź do mrówki, leniwcze,
przypatrz się jej postępowaniu, abyś zmądrzał.
7 Nie ma ona wodza
ani nadzorcy, ani władcy,
8 A jednak w lecie przygotowuje swój pokarm,
w żniwa zgromadza swoją żywność.
9 Leniwcze! Jak długo będziesz leżał,
kiedy podniesiesz się ze snu?
10 Jeszcze trochę pospać, trochę podrzemać,
jeszcze trochę założyć ręce aby odpocząć.
11 Tak zaskoczy cię ubóstwo jak zbójca
i niedostatek, jak mąż zbrojny.
Potępienie fałszu
12 Człowiek niegodziwy, mąż bezbożny,
chodzi z fałszem na ustach,
13 Mruga oczyma, daje znaki nogami,
palcami wskazuje,
14 W sercu swoim chowa podstęp,
ustawicznie knuje zło, sieje niezgodę.
15 Dlatego nagle spada nań nieszczęście,
w oka mgnieniu bywa bez ratunku zdruzgotany.
Zestawienie wad
16 Tych sześć rzeczy nienawidzi Pan,
a tych siedem jest dla niego obrzydliwością:
17 Butne oczy, kłamliwy język,
ręce, które przelewają krew niewinną,
18 Serce, które knuje złe myśli,
nogi, które śpieszą do złego,
19 Składanie fałszywego świadectwa,
i sianie niezgody między braćmi.
Ostrzeżenie przed cudzołóstwem
20 Zachowuj, synu mój, przykazanie swego ojca
i nie odrzucaj nauki swojej matki!
21 Utrwal je na zawsze w swoim sercu,
i owiń nim swoją szyję.
22 Gdy pójdziesz, będzie ci towarzyszyć,
strzec cię będzie w czasie twojego snu,
a gdy się obudzisz, odezwie się do ciebie,
23 Gdyż przykazanie jest pochodnią, a nauka światłem;
drogą życia zaś są napomnienia do karności;
24 Strzegą cię bowiem od złej kobiety,
od słodkiego języka cudzej.
25 Nie pożądaj w swym sercu jej piękności
i niech cię nie złapie mruganiem swoich powiek,
26 Gdyż nierządnicę można zgodzić za bochenek chleba,
lecz cudzołożna żona przyprawia o cenne życie.
27 Czy może kto zgarnąć ogień do swojego zanadrza,
a jego odzienie się nie spali?
28 Czy może kto chodzić po rozżarzonych węglach,
a jego stopy się nie poparzą?
29 Tak jest z tym, kto chodzi do żony swojego bliźniego:
nie ujdzie bezkarnie ten, kto się jej dotyka.
30 Czy nie pogardza się złodziejem za to, że kradnie,
nawet aby zaspokoić głód?
31 A gdy go złapią, musi oddać siedmiokrotnie,
musi oddać całe mienie swojego domu.
32 Lecz kto cudzołoży z zamężną, jest pozbawiony rozumu,
a kto chce samego siebie zgubić, niech tak robi.
33 Ciosów i wstydu się doszuka,
nie zmażę swojej hańby.
34 Gdyż zazdrość wywołuje gniew męża,
który w dniu zemsty nie zna pobłażania;
35 Nie przyjmie żadnego okupu
i nie zgodzi się nań, choćbyś dawał dużo darów.