Mędrzec
1 Kto jest prawdziwym mędrcem? Kto zna sens rzeczy? Mądrość rozjaśnia oblicze człowieka i czyni łagodnym wyraz jego twarzy.
2 Przestrzegaj poleceń króla ze względu na przysięgę złożoną Bogu. 3 Nie spiesz się, by prędko odejść sprzed jego oblicza, ani też nie naprzykrzaj się, gdy sprawa jest przegrana, gdyż i tak uczyni to, co mu się spodoba. 4 Słowo króla ma przecież swój autorytet. Czy ktoś powie mu: Co ty takiego uczyniłeś? 5 Przestrzegaj jego poleceń, a nie spotka cię nieszczęście.
Człowiek mądry potrafi rozeznać chwilę sposobną i wydać właściwy osąd, 6 gdyż każda sprawa ma swój właściwy czas i słuszną ocenę, a zło człowieka bardzo na nim ciąży. 7 Nikt nie zna przyszłości. Czy ktoś zdoła opowiedzieć wydarzenia, które nastąpią?
8 Żaden człowiek nie panuje nad wiatrem, nie zdoła go powstrzymać. Nikt nie ma władzy nad dniem śmierci ani podczas bitwy nie ma chwili wytchnienia. Nieprawość nie uratuje tego, kto ją popełnia.
9 Przyjrzałem się temu wszystkiemu i przemyślałem wszystkie sprawy, które dzieją się pod słońcem. Jest to czas, kiedy każdy wykorzystuje swoją władzę, by uciskać drugiego!
Odpłata za dobro i za zło
10 Otóż widziałem pogrzeby ludzi nieprawych, którzy odeszli z tego świata. Orszak wyruszał z miejsca świętego, im zaś oddawano cześć w mieście, w którym dopuszczali się nieprawości. To też jest ulotne.
11 Skoro nie ma natychmiastowej odpłaty za złe czyny, dlatego w sercu człowieka dojrzewa mnóstwo niecnych zamiarów, 12 zwłaszcza że grzesznik popełnia zło stokrotnie, a cieszy się długim życiem.
Wiem także, że tym, którzy boją się Boga, dobrze będzie się działo, ponieważ się Go boją. 13 Nieprawym zaś nie będzie się powodzić, ich życie nie wydłuży się jak cień, gdyż nie boją się Boga. 14 To jednak, co dzieje się w świecie, jest takie ulotne. Zdarzają się bowiem ludzie prawi, których dotyka taki los, jakby popełniali grzeszne czyny. Bywają też grzesznicy, których spotyka taki los, jakby postępowali w sposób prawy. Niewątpliwie, i to jest ulotne.
15 Najwyżej cenię sobie radość. Człowiek nie zazna szczęścia pod słońcem, jak tylko wówczas, gdy będzie jadł, pił i cieszył się życiem. Niech to mu towarzyszy w jego trudzie przez wszystkie dni życia, którymi Bóg obdarzył go pod słońcem.
Niepojęte dzieła Boga
16 Cały swój wysiłek skierowałem ku poznawaniu mądrości, by odkryć sens wydarzeń, które dzieją się na świecie. Choćby człowiek odmawiał snu swoim oczom we dnie i w nocy, 17 to jednak – gdy przyjrzałem się wszystkim dziełom Boga – nie zdoła pojąć sensu tego, co dzieje się pod słońcem. Mimo trudu poszukiwań, człowiek nie znajduje odpowiedzi. A choćby mędrzec twierdził, że posiadł wiedzę, to w gruncie rzeczy niczego nie jest w stanie zrozumieć.
1 No hay nada como ser sabio. No hay nada como saber explicarlo todo. La sabiduría ilumina el rostro del hombre y cambia su semblante hosco.
2 Te aconsejo cumplir con las órdenes del rey y con tu palabra jurada ante Dios.
3 No te retires de su presencia con premura. No insistas en contrariarlo, porque él hará lo que le plazca.
4 La palabra del rey es ley, y nadie puede cuestionarle nada.
5 El que cumple con sus órdenes no sufrirá ningún mal, y la mente del sabio discierne el mejor momento de cumplirlas,
6 pues todo proyecto tiene su momento para realizarlo.
Pero pesa sobre el hombre un gran problema,
7 y es que este no sabe lo que va a pasar, ni cuándo pasará, ni hay tampoco nadie que se lo diga.
8 Nadie tiene poder sobre el espíritu, para retenerlo, ni tiene tampoco poder sobre la hora de la muerte. En esa guerra, las armas no sirven de nada, ni tampoco puede la maldad poner a salvo al malvado.
9 Todo esto lo he visto, y he dedicado mi corazón al estudio de todo lo que se hace bajo el sol. Hay momentos en que los unos dominan a los otros, para su propio mal.
Desigualdades de la vida
10 También he visto que a los inicuos se les sepulta con honra, mientras que a los que frecuentaban el lugar santo se les echó al olvido en la misma ciudad donde se condujeron con rectitud. ¡Y también esto es vanidad!
11 Y es que cuando la sentencia para castigar una mala acción no se ejecuta de inmediato, el corazón de los mortales se dispone a seguir actuando mal.
12 El pecador puede pecar cien veces y prolongar su vida; sin embargo, yo sé que a los que muestran temor y reverencia ante Dios también les irá bien;
13 por el contrario, a los malvados, a los que no muestran reverencia ante Dios, no les irá bien ni se les prolongará la vida, sino que se desvanecerán como una sombra.
14 Sobre la tierra sucede algo que no tiene sentido: hay gente honrada que es tratada como si cometiera cosas malas, y hay gente malvada que es tratada como si hiciera cosas buenas. Y yo digo que también esto es vanidad.
15 Por eso alabo a la alegría, pues los mortales no tenemos bajo el sol otro bien que no sea el de comer y beber y divertirnos. Solo esto nos queda de tanto afanarnos durante la vida que Dios nos concede bajo el sol.
16 Como dirigí mi atención hacia el conocimiento y la sabiduría, para entender todo lo que se hace sobre la tierra, algunas veces no podía conciliar el sueño ni de noche ni de día.
17 Así pude ver todo lo que Dios ha hecho, y vi también que el hombre no alcanza a comprender todo lo que se hace bajo el sol. Por más que se esfuerce por entenderlo, no lo entenderá; y aun cuando el sabio asegure entenderlo, no por eso lo entenderá.