Majestat Boży
1 Ten, który żyje wiecznie, stworzył wszystko razem,
2 lecz tylko Pan jeden jest sprawiedliwy.
4 Nikomu nie dał mocy obwieścić w pełni swoich dzieł,
bo kto może zbadać Jego wielkość?
5 Któż zmierzy potęgę Jego majestatu?
Kto będzie mógł opisać Jego miłosierdzie?
6 Tutaj nie można nic ująć ani dodać
– nie da się zbadać zadziwiających dzieł Pana.
7 Kiedy człowiek myśli, że skończył, wtedy zaczyna,
a kiedy przestanie, wtedy pojawią się wątpliwości.
Znikomość człowieka
8 Czym jest człowiek i jaki z niego pożytek?
Co stanowi dla niego dobro, a co zło?
9 Czym jest życie człowieka,
nawet jeśli trwa sto lat?
10 Jak kropla wody w morzu lub ziarnko piasku,
tak niewielkie są lata w porównaniu z dniem wieczności.
11 Dlatego też Pan był dla ludzi cierpliwy
i obdarzył ich swoim miłosierdziem.
12 Zobaczył i zrozumiał, że zguba ich jest żałosna
– pomnożył więc swoje przebaczenie.
13 Miłosierdzie człowieka zwraca się ku bliźniemu,
miłosierdzie zaś Pana ku wszelkiej istocie.
On wszystkich wychowuje, gani i poucza,
zawraca jak pasterz swoje stado.
14 Lituje się nad tymi, którzy przyjmują pouczenia,
oraz nad tymi, którzy podążają za Jego nakazami.
Jak obdarowywać
15 Synu, czyniąc dobro, nie udzielaj nagany, nie czyń wymówek przy żadnym podarunku.
16 Czy rosa nie ukoi upału?
Tak też i słowo lepsze jest od daru.
17 Czy słowo nie jest ponad najlepszym darem?
Człowiek łaskawy ma jedno i drugie.
18 Głupi będzie niewdzięcznie urągał,
dar zazdrosnego nie jest zaś miły dla oczu.
Rozsądek i przewidywanie
19 Zanim zaczniesz mówić, posiądź wiedzę,
troszcz się o zdrowie, zanim zachorujesz.
20 Sprawdź siebie samego, zanim osądzisz,
a w decydującej chwili znajdziesz miłosierdzie.
21 Zanim wpadniesz w chorobę, naucz się pokory,
a gdy popełnisz grzechy, okazuj skruchę.
22 Staraj się wypełnić śluby we właściwym czasie,
nie czekaj z usprawiedliwieniem aż do śmierci.
23 Zanim złożysz obietnicę, przygotuj się
i nie bądź jak człowiek, który wystawia Pana na próbę.
24 Pamiętaj o czekającym cię gniewie w dniu śmierci,
o czasie pomsty, kiedy On odwróci swoje oblicze.
25 W czasie sytości pamiętaj o głodzie,
w dniach bogactwa o ubóstwie i niedostatku.
26 Od rana do wieczora okoliczności mogą się zmienić,
przed Panem wszystko trwa krótką chwilę.
27 Mądry człowiek będzie ostrożny we wszystkim,
nawet w grzesznych czasach uniknie wykroczeń.
28 Każdy rozumny pozna mądrość
i będzie sławił tego, kto ją odnalazł.
29 Rozważni w słowach tym bardziej stali się mądrzy,
jak deszcz obfitują w trafne przypowieści.
Panowanie nad sobą
30 Nie chodź w ślad za zachciankami,
powstrzymuj swoje pożądania.
31 Jeśli zaczniesz tylko zaspokajać pragnienia,
to staniesz się pośmiewiskiem wrogów.
32 Nie ciesz się z powodu licznych rozkoszy,
byś się od nich nie uzależnił.
33 Nie stań się biednym, który ucztuje za pożyczone pieniądze,
nie mając w kieszeni niczego.
The Greatness of God
1 The Lord, who lives forever, created the whole universe, 2 and he alone is just. 4 He has given no one enough power to describe what he has done, and no one can investigate it completely. 5 Who can measure his majestic power? Who can tell the whole story of his merciful actions? 6 We cannot add to them; we cannot subtract from them. There is no way to comprehend the marvelous things the Lord has done. 7 When we come to the end of that story, we have not even begun; we are simply at a loss for words.
Human Beings Are Nothing
8 What are human beings? Of what use are we? The good that we do—the evil that we do—what does it all mean? 9 If we live a hundred years, we have lived an unusually long time, 10 but compared with all eternity, those years are like a drop of water in the ocean, like a single grain of sand. 11 That is why the Lord is so patient with us, why he is so free with his mercy. 12 He looks at us and knows that we are doomed to die; that is why he is so willing to forgive us. 13 We can show compassion to someone we know, but the Lord shows compassion for all humanity. He corrects us; he disciplines us; he teaches us. Like a shepherd tending sheep, he brings us back to himself. 14 He will have compassion on us if we accept his guidance and are eager for him to show us where we are wrong.
Kindness and Charity
15 My child, when you help someone, don't reprimand him at the same time. When you make a gift, don't say anything that hurts. 16 Your words count for more than what you give. Even dew gives some relief during a spell of hot weather. 17 Yes, kind words are more effective than the best of gifts, and if you are really concerned, you will give both. 18 It is stupid to be unkind and insulting. No one's eyes are going to sparkle at a gift that you resent giving.
Self-examination
19 Know what you are talking about before you speak, and give attention to your health before you get sick. 20 Examine your conscience before the Lord judges you; then when that time comes, he will forgive you. 21 Humble yourself before you are punished with sickness. When you have sinned, show repentance. 22 If you make a promise to the Lord, keep it as soon as you can. Don't wait until you are about to die to set things straight. 23 But before you make such a promise, be prepared to keep it. Don't try to test the Lord's patience. 24 Think! Do you want him to be angry with you on the day you die? When you face his judgment, do you want him to turn his back on you? 25 When you have all you want, think what it is like to be hungry, what it is to be poor. 26 Things can change in a single day; the Lord can act very quickly. 27 If you are wise, you will be careful in everything you do. When sin is all around you, be especially careful that you do not become guilty. 28 Every intelligent person can recognize wisdom and will honor anyone who shows it. 29 If you appreciate wisdom when you hear it, you will become wise yourself, and your words will be a source of wisdom for others.
Self-control
30 Don't be controlled by your lust; keep your passions in check. 31 If you allow yourself to satisfy your every desire, you will be a joke to your enemies. 32 Don't indulge in luxurious living; the expense of it will ruin you. 33 Don't make yourself a beggar by borrowing for expensive banquets when you don't have enough money of your own.