1 Zło nie spotka tego, kto się boi Pana,
a jeśli nawet ulegnie pokusie, zostanie wybawiony.
2 Mądry człowiek nie znienawidzi Prawa,
a obłudnik jest jak statek w czasie burzy.
3 Rozumny człowiek zaufa Prawu,
on je przyjmuje jak słowa wyroczni.
4 Przygotuj wypowiedź, a zostaniesz wysłuchany,
skorzystaj ze swej wiedzy i wtedy odpowiadaj.
5 Wnętrze głupca jest jak koło wozu,
a jego myśl jak oś się obraca.
6 Przyjaciel szyderca jest jak koń podniecony
– rży pod każdym, kto go dosiada.
Różne wielkości
7 Dlaczego jeden dzień jest ważniejszy od drugiego,
skoro wszystkie w roku mają światło od słońca?
8 Zostały one podzielone za wiedzą Pana,
który wyróżnił pory i święta.
9 Jedne z nich wywyższył i uświęcił,
a inne zaliczył do kolejnych dni.
10 Wszyscy ludzie przecież powstali z prochu,
także Adam stworzony został z ziemi.
11 Pan jednak rozróżnił ich dzięki swojej wiedzy
i rozdzielił wszystkie ich drogi.
12 Jednych z nich pobłogosławił i wywyższył,
niektórych znów uświęcił i zbliżył do siebie.
Innych zaś przeklął i poniżył,
i strącił z zajmowanych stanowisk.
13 Niczym glina w ręku garncarza,
który robi z nią to, co zechce,
są ludzie w ręku Tego, który ich stworzył
– odpłaca im zgodnie ze swoim osądem.
14 Jak zło jest przeciwieństwem dobra,
a śmierć stoi naprzeciw życia,
tak przeciwieństwem pobożnego jest grzesznik.
15 Przyjrzyj się dobrze wszystkim dziełom Najwyższego
– są podwójne, jedno naprzeciw drugiego.
16 Ja zaś, który przybyłem ostatni,
jak ten, kto zbiera resztki za zrywającymi winogrona,
17 dzięki błogosławieństwu Pana zdążyłem
i jak ten, kto zbiera winogrona, napełniłem tłocznię.
18 Zauważcie, że nie trudziłem się tylko dla siebie,
lecz dla wszystkich, którzy pragną wykształcenia.
19 Wysłuchajcie mnie, wielcy ludu,
nakłońcie ucha, przywódcy zgromadzenia.
Niezależność
20 Ani synowi, ani żonie, bratu czy przyjacielowi
nie dawaj za życia władzy nad sobą.
Nie przekazuj też innym swojego majątku,
abyś nie musiał prosić, kiedy zmienisz zdanie.
21 Dopóki jeszcze żyjesz i oddychasz,
nie powierzaj siebie nikomu.
22 Lepiej bowiem jeśli dzieci cię proszą,
niż ty miałbyś patrzeć na ich ręce.
23 We wszystkich swoich czynach bądź najlepszy,
nie wystawiaj na pośmiewisko swojej godności.
24 W dniu, w którym skończą się dni twojego życia,
dopiero w obliczu śmierci przekaż dziedzictwo.
O sługach
25 Pasza, kij oraz ładunki są dla osła,
chleb, karność i praca dla sługi.
26 Zmuszaj sługę do pracy, a znajdziesz wytchnienie,
rozluźnij mu ręce, a zażąda wolności.
27 Jarzmo i rzemień zginają kark,
a złemu słudze należą się dyby i męczarnie.
28 Poślij go do pracy, by nie próżnował
– bezczynność bowiem wielu nauczyła złego.
29 Przeznacz go do prac dla niego stosownych,
a jeśli nie jest posłuszny, obciąż jego kajdany.
30 Nie przesadzaj jednak wobec nikogo
ani też nie rób niczego bez sądu.
31 Jeśli masz sługę, to niech będzie podobny do ciebie
– zdobyłeś go bowiem za cenę krwi.
32 Jeśli masz sługę, to traktuj go jak brata
– będziesz go bowiem potrzebował jak życia.
33 Jeśli go skrzywdzisz, to oddali się i ucieknie
– na jakiej drodze będziesz go wtedy szukał?
1 Zło nie spotka tego, kto się boi Pana,
a jeśli nawet ulegnie pokusie, zostanie wybawiony.
2 Mądry człowiek nie znienawidzi Prawa,
a obłudnik jest jak statek w czasie burzy.
3 Rozumny człowiek zaufa Prawu,
on je przyjmuje jak słowa wyroczni.
4 Przygotuj wypowiedź, a zostaniesz wysłuchany,
skorzystaj ze swej wiedzy i wtedy odpowiadaj.
5 Wnętrze głupca jest jak koło wozu,
a jego myśl jak oś się obraca.
6 Przyjaciel szyderca jest jak koń podniecony
– rży pod każdym, kto go dosiada.
Różne wielkości
7 Dlaczego jeden dzień jest ważniejszy od drugiego,
skoro wszystkie w roku mają światło od słońca?
8 Zostały one podzielone za wiedzą Pana,
który wyróżnił pory i święta.
9 Jedne z nich wywyższył i uświęcił,
a inne zaliczył do kolejnych dni.
10 Wszyscy ludzie przecież powstali z prochu,
także Adam stworzony został z ziemi.
11 Pan jednak rozróżnił ich dzięki swojej wiedzy
i rozdzielił wszystkie ich drogi.
12 Jednych z nich pobłogosławił i wywyższył,
niektórych znów uświęcił i zbliżył do siebie.
Innych zaś przeklął i poniżył,
i strącił z zajmowanych stanowisk.
13 Niczym glina w ręku garncarza,
który robi z nią to, co zechce,
są ludzie w ręku Tego, który ich stworzył
– odpłaca im zgodnie ze swoim osądem.
14 Jak zło jest przeciwieństwem dobra,
a śmierć stoi naprzeciw życia,
tak przeciwieństwem pobożnego jest grzesznik.
15 Przyjrzyj się dobrze wszystkim dziełom Najwyższego
– są podwójne, jedno naprzeciw drugiego.
16 Ja zaś, który przybyłem ostatni,
jak ten, kto zbiera resztki za zrywającymi winogrona,
17 dzięki błogosławieństwu Pana zdążyłem
i jak ten, kto zbiera winogrona, napełniłem tłocznię.
18 Zauważcie, że nie trudziłem się tylko dla siebie,
lecz dla wszystkich, którzy pragną wykształcenia.
19 Wysłuchajcie mnie, wielcy ludu,
nakłońcie ucha, przywódcy zgromadzenia.
Niezależność
20 Ani synowi, ani żonie, bratu czy przyjacielowi
nie dawaj za życia władzy nad sobą.
Nie przekazuj też innym swojego majątku,
abyś nie musiał prosić, kiedy zmienisz zdanie.
21 Dopóki jeszcze żyjesz i oddychasz,
nie powierzaj siebie nikomu.
22 Lepiej bowiem jeśli dzieci cię proszą,
niż ty miałbyś patrzeć na ich ręce.
23 We wszystkich swoich czynach bądź najlepszy,
nie wystawiaj na pośmiewisko swojej godności.
24 W dniu, w którym skończą się dni twojego życia,
dopiero w obliczu śmierci przekaż dziedzictwo.
O sługach
25 Pasza, kij oraz ładunki są dla osła,
chleb, karność i praca dla sługi.
26 Zmuszaj sługę do pracy, a znajdziesz wytchnienie,
rozluźnij mu ręce, a zażąda wolności.
27 Jarzmo i rzemień zginają kark,
a złemu słudze należą się dyby i męczarnie.
28 Poślij go do pracy, by nie próżnował
– bezczynność bowiem wielu nauczyła złego.
29 Przeznacz go do prac dla niego stosownych,
a jeśli nie jest posłuszny, obciąż jego kajdany.
30 Nie przesadzaj jednak wobec nikogo
ani też nie rób niczego bez sądu.
31 Jeśli masz sługę, to niech będzie podobny do ciebie
– zdobyłeś go bowiem za cenę krwi.
32 Jeśli masz sługę, to traktuj go jak brata
– będziesz go bowiem potrzebował jak życia.
33 Jeśli go skrzywdzisz, to oddali się i ucieknie
– na jakiej drodze będziesz go wtedy szukał?